Szafran

Rodzina: Iridaceae

Kolor kwiatów: żółty, biały, fioletowy, w paski i brąz

Okres kwitnienia: Luty – marzec

Średnia wysokość rośliny: 7,5 – 12,5 cm

Głębokość sadzenia do piętki cebuli: 12,5 cm

Rozstawa: 2,5 cm

Organ spichrzowy: bulwocebula

Stanowisko: w pełnym słońcu do częściowego cienia

Zastosowanie: granice, ogródki skalne, na trawnikach, pod krzewami i drzewami i do pędzenia w cieplarniach

Niewiele wcześnie kwitnących roślin cebulowych, bulwiastych i bulwocebulowych jest tak masowo sadzona jako krokusy. Wraz z tulipanami, hiacyntami i narcyzami, kwiaty te są najczęściej spotykanymi roślinami „cebulowymi” w ogrodach i parkach. Znanych jest ponad 100 gatunków, ale tylko trzydzieści jest uprawianych. Najpopularniejsze szafrany już nie przypominają swoich dzikich przodków. Niektóre szafrany kwitną na jesieni, ale są one dość rzadkie. Szafrany są bardzo podobne do Colchicum (zimowitu), z którym są daleko spokrewnione. Szafran można odróżnić od zimowitu po liczbie pręcików: szafran ma trzy, a zimowit aż sześć pręcików. Wiele gatunków szafranu pochodzi z krajów basenu Morza Śródziemnego.

Szafrany wyglądają szczególnie pięknie, gdy sadzi się je w dużych ilościach. Aby uzyskać ten niezwykły efekt, należy posadzić od 100 do 150 bulwocebul. Jednym z ważnych warunków uprawy szafranów jest bardzo przepuszczalna ziemia. Cebule szafranów pozostałe w ziemi zawsze zakwitną nieco wcześniej niż posadzone w poprzednim roku. Kwiaty w kształcie przykoronka rozchylają się tylko wtedy, gdy świeci słońce lub gdy jest dużo światła; zamykają się w czasie deszczu i w nocy. Szafrany wyglądają pięknie na trawnikach, a także na granicach porośniętych bylinami, gdzie wraz z innymi wczesnymi bylinami dają o sobie znać w sezonie kwitnienia. Szafrany mają wąskie liście z szarosrebrnym paskiem, biegnącym przez środek.

Nazwa naukowa jest łacińską nazwą pochodzącą od greckiego słowa krokos. Używając tej nazwy, starożytni Grecy najprawdopodobniej chcieli zaznaczyć, że roślina ta stanowiła dla nich źródło szafranu. Obecnie nazywamy ją Crocus sativus (szafran uprawny).

Najważniejsze odmiany

Flower Record: błyszczący fioletowo-różowy
Grand Maitre: lawendowo-fioletowy
Jeanne d’Arc: śnieżno-biały
King of the Striped: fioletowa z jaśniejszymi paskami
Pickwick: bardzo bladoniebieska z białymi paskami
Purpureus Grandiflorus: fioletowy
Queen of the Blues: ciemnoniebieski z jaśniejszą otoczką
Remembrance: ciemny niebiesko-fioletowy (najlepsza odmiana uprawna do pędzenia w szklarniach)
Striped Beauty: fioletowe paski na białym tle

Holenderski krokusy są również sprzedawane w mieszanych kolorach.

Więcej porad dotyczących sadzenia

Szafrany są niezbędne w każdym ogrodzie. Wraz z przebiśniegami, tojadem i śnieżnikami są pierwszymi zwiastunami wiosny. Tak często spotykane jasnożółte szafrany w nowy rok wnoszą pierwsze oznaki „ciepła”.

Znanym wykorzystaniem szafranów jest sadzenie ich na trawnikach. Trzeba dążyć do osiągnięcia jak najbardziej naturalnego efektu. Można to zrobić, nie przez grupowanie bulwocebul, ale przez rozproszenie ich, a następnie sadzenie ich tam, gdzie upadną. Efekt ogromnego skupiska możesz osiągnąć, gdy posadzisz więcej kwiatów: 125-150 bulwocebul na każdy metr kwadratowy. Można wprawdzie wykorzystać do tego wszystkie kolory szafranów; niebieskie i fioletowe są najmniej widoczne. Kolor żółty jest bardzo popularny, ale często tworzy się połączenie szafranów w różnych kolorach. Dobre proporcje w mieszankach odmian wielkokwiatowych: 50% niebieskie i fioletowe, 25% żółte, 15% białe i 10% w paski. Odmiany uprawne C. chrysanthus (szafran złocisty) również sadzi się na trawnikach, a C. tommasinianus (szafran Tommasiniego) jest kolejnym naturalnym wyborem do sadzenia w trawie. Sadzenie szafranów na trawnikach, jednak wymaga pewnych korekt podczas koszenia. Obfite kwitnienie w kolejnym roku, można zapewnić powstrzymując się od przycinania trawnika przez sześć tygodni po okresie kwitnienia szafranów.

Wszystkie szafrany wyglądają pięknie pomiędzy bylinami, na granicach. Szafrany będą rozświetlać ogród na długo przed zdecydowaną większością bylin. Mniejsze szafrany można łączyć z wieloma wczesnymi bylinami, takimi jak Pulmonaria (miodunka) Helleborus (ciemiernik), Hepatica (przylaszczka), Primrose (pierwiosnek) i Pulsatilla (sasanka).

Gatunki z kilkoma liści i małymi kwiatami, takie jak Crocus minimus (szafran drobny) są odpowiednie do ogrodu skalnego. Szafrany łatwo aklimatyzują się pod krzewami oraz w miejscach słabo zadrzewionych. Sadzenie ich na rabatach jest nieco przestarzałe, ale gdy połączymy te kwiaty z wczesnymi narcyzami lub tulipanami drobnokwiatowymi uzyskamy bardzo dobry efekt.

Kwitnące wcześnie, bezlistne szafrany idealnie nadają się do sadzenia na warstwie innych roślin bulwiastych. Rośliny bulwiaste, takie jak hiacynty, tulipany i narcyzy mogą łatwo przejąć obowiązki kwitnienia od wcześnie kwitnących szafranów. Warstwowanie jest proste. Najpierw trzeba zasadzić większe cebule i przykryć je glebą do wysokości nosków. Następnie można posadzić szafrany na wierzchu i to w dużej ilości. Uzyskujemy dzięki temu wspaniały efekt. Ten typ sadzenia można zastosować w ziemi ogrodowej i w pojemnikach.

Zimotrwałość większości szafranów umożliwia stosowanie ich w pojemnikach. Duże żółte szafrany są jednak dość wrażliwe na mróz. Oczywiście ich wadą jest szybkie więdnięcie. Oznacza to, że pojemnik wypełniony tylko szafranami nie będzie atrakcyjny zbyt długo. Sadzenie szafranów z innymi roślinami cebulowych, zwłaszcza kwitnącymi nieco później, jest lepszym rozwiązaniem (patrz także pytanie 21). Piękne połączenie można uzyskać dobierając szafrany i późno kwitnące odmiany uprawowe Erica carnea (wrzosiec krwisty), np. Myretoun Ruby (wino czerwone), Vivellii (fioletowo-czerwone), Snow Queen (białe) i King George (fioletowo-różowe).

Początkowo szafran uzyskiwano przez suszenie znamion Crocus sativus (szafran uprawny) nad otwartym ogniem. O szafranie wspominiano od czasów starożytnych, na przykład w starożytnym Egipcie i w Biblii często mówiono, że był to niezwykle cenny lek i barwnik. Barwnik nadal odgrywa ważną rolę w ceremoniach ślubnych w Indiach. Przez długi czas był to bardzo kosztowny materiał; używano go nawet jako środka płatniczego. W pierwszej połowie tego stulecia Hiszpania produkowała 50 000 kg szafranu rocznie. Można sobie wyobrazić, ile kwiatów szafranu było potrzebnych do tak wielkiej produkcji, wiedząc, że do wytworzenia 1 kilograma szafranu potrzeba 150 000 słupków szafranu. C. sativus, jego nazwa gatunkowa oznacza „bardzo dobry do użycia” należy do gatunków kwitnących jesienią.